þriðjudagur, janúar 31, 2012
Það hefur mikið verið rætt og ritað um aðildarumsókn Íslands að ESB og þann feril sem hefur staðið yfir síðan hún var samþykkt. Menn greinir á um hvort í gangi sé umsóknarferli eða aðlögunarferli. Menn greinir á um hvort bætt aðgengi Íslands að styrkjum ESB sé eðlilegur hlutur eða aðferð ESB til að lokka land og þjóð inn í sambandið. Menn greinir á um þann ábata sem Ísland og íslensk þjóð myndi hafa af aðild að ESB. Menn greinir á um hvort upptaka evrunnar, hvenær sem það mun svo gerast, muni styrkja eða veikja íslenskt efnahagslíf. Þannig er auðsætt að það eru á lofti margar og mismunandi skoðanir á því ferlli sem stendur nú yfir. Á fyrstu mánuðum og misserum eftir hrunið haustið 2008 héldu margir að það væri í öruggara skjóla ð sækja innan ESB. Ýmislegt hefur gerst síðan þá sem hefur fengið marga til að efast um að það sé rétt mat. Uppnám evrunnar, fjármálaleg staða margra ESB ríkja og nú síðast vaxandi atvinnuleysi innan ESB landa er gríðarlegt áhyggjuefn i, ekki bara fyrir þá sem bera ábyrgð á málun innan ESB heldur einnig fyrir nágranna ESB ríkja og viðskiptaaðila þeirra. Það er orðið svakalegt þegar atvinnuleysi er að meðaltali yfir 10% innan ESB landa. Á Spáni er það um og yfir 20%. Það fer hraðfara vaxandi innan Grikklands. Norðmenn eru farn ir að óttast að þúsundir fólks komi sunnan úr Evrópu til Osló í sumar og setjist þar að enda þótt það hafi ekkert húsnæði og enga vinnu. Hvernig ætli yrði brugðist við hérlendis ef álíka holskefla húsnæðislauss fólks myndi koma hingað til lands?
Í nýútkomnu eintaki af Þjóðmálum fjallar Sigrún Þormar í ágætri grein um hvað sé í ESB pakkanum. Sigrún hefur búið í Danmörku í um 30 ár eða síðan um 1970. Danir gengu í EB árið 1972. Hún þekkir því gjörla hvað það er að búa í ESB landi. Það er vafalaust ágætt á margan hátt að búa í Danmörku per se en það hangir fleira á spýtunni ef fólk svipast um eins og kemur fram í grein Sigrúnar.
Hún kemur m.a. inn á eftirfarandi attriði:
1. Hvað aðild myndi þýða fyrir fullveldi og sjálfstæði Íslands?
2. Hvað aðild myndi þýða fyrir fullveldi í peninga-, vaxta- og myntmálum?
3. Hvað myndi aðild þýða fyrir stjórn á landbúnaðar- og fiskveiðimálum?
4. Hvað myndi aðild þýða fyrir sjálfræði yfir viðskiptum við umheiminn?
5. Hvað myndi aðild þýða yfir yfirráðarétti yfir æðstu löggjöf?
6. Hvað myndi aðild þýða fyrir fullveldi yfir lagasmíðum?
7. Hvað myndi aðild þýða fyrir fullveldi yfir refsilöggjöf?
8. Hvað mynd aðild þýða fyrir fullveldi yfir löggjöf atvinnumarkaðar?
9. Hvað myndi aðild þýða fyrir fullveldi yfir viðskiptaeftirliti?
10. Hvað myndi aðild þýða fyrir fullveldi yfir skattamálum?
11. Hvað myndi aðild þýða fyrir fullveldi yfir utanríkisstefnu?
12. Hvað myndi aðild þýða fyrir fullveldi yfir varnarmálum?
13. Hvað mydni aðild þýða fyrir fullveldi yfur innflytjenda- og flóttamannamálum?
14. Hvað myndi aðild þýða fyrir fullveldi yfir ríkisfjármálum og þar með mótun velferðarstefnu?
Fyrrgreindar sprningar eru dæmi um mál sem skipta miklu máli um hvernig þau þróast til framtíðar. Ýmsir segja vafalaust að við höfum ekki höndlað okkar mál svo vel að það skipti einhverju máli að yfirráðin komist í hendur annarra. Það er í sjálfu sér ákveðið viðhorf sem hverjum og einum er frjálst að hafa. Dæmin sýna hins vegar að það er eitthvað mikið að innan ESB. Vitskuld var það viðbúið að það hefði eftirköst að safna svo mörgum og ólíkum ríkjum í eina samsteypu sem hefur þó ekki miðstýrt vald á ákveðnum mikilvægum málum. Síðustu fréttir segja að það sé rætt innan ESB að setja Grikkjum fjárhaldsstjórn á vegum sambandsins. Á Ítalíu og í Grikklandi eru nú þegar embættismannastjórnir við völd sem tóku við þegar kjörna fulltrúa þraut örendið.
Mikilvægast er í þessu sambandi að fólk gaumgæfi allar hliðar þessa stóra og afdrifaríka máls og rasi ekki um ráð fram. Ákvörðun sem tekin er í þessum málum verður ekki tekin aftur.
Í nýútkomnu eintaki af Þjóðmálum fjallar Sigrún Þormar í ágætri grein um hvað sé í ESB pakkanum. Sigrún hefur búið í Danmörku í um 30 ár eða síðan um 1970. Danir gengu í EB árið 1972. Hún þekkir því gjörla hvað það er að búa í ESB landi. Það er vafalaust ágætt á margan hátt að búa í Danmörku per se en það hangir fleira á spýtunni ef fólk svipast um eins og kemur fram í grein Sigrúnar.
Hún kemur m.a. inn á eftirfarandi attriði:
1. Hvað aðild myndi þýða fyrir fullveldi og sjálfstæði Íslands?
2. Hvað aðild myndi þýða fyrir fullveldi í peninga-, vaxta- og myntmálum?
3. Hvað myndi aðild þýða fyrir stjórn á landbúnaðar- og fiskveiðimálum?
4. Hvað myndi aðild þýða fyrir sjálfræði yfir viðskiptum við umheiminn?
5. Hvað myndi aðild þýða yfir yfirráðarétti yfir æðstu löggjöf?
6. Hvað myndi aðild þýða fyrir fullveldi yfir lagasmíðum?
7. Hvað myndi aðild þýða fyrir fullveldi yfir refsilöggjöf?
8. Hvað mynd aðild þýða fyrir fullveldi yfir löggjöf atvinnumarkaðar?
9. Hvað myndi aðild þýða fyrir fullveldi yfir viðskiptaeftirliti?
10. Hvað myndi aðild þýða fyrir fullveldi yfir skattamálum?
11. Hvað myndi aðild þýða fyrir fullveldi yfir utanríkisstefnu?
12. Hvað myndi aðild þýða fyrir fullveldi yfir varnarmálum?
13. Hvað mydni aðild þýða fyrir fullveldi yfur innflytjenda- og flóttamannamálum?
14. Hvað myndi aðild þýða fyrir fullveldi yfir ríkisfjármálum og þar með mótun velferðarstefnu?
Fyrrgreindar sprningar eru dæmi um mál sem skipta miklu máli um hvernig þau þróast til framtíðar. Ýmsir segja vafalaust að við höfum ekki höndlað okkar mál svo vel að það skipti einhverju máli að yfirráðin komist í hendur annarra. Það er í sjálfu sér ákveðið viðhorf sem hverjum og einum er frjálst að hafa. Dæmin sýna hins vegar að það er eitthvað mikið að innan ESB. Vitskuld var það viðbúið að það hefði eftirköst að safna svo mörgum og ólíkum ríkjum í eina samsteypu sem hefur þó ekki miðstýrt vald á ákveðnum mikilvægum málum. Síðustu fréttir segja að það sé rætt innan ESB að setja Grikkjum fjárhaldsstjórn á vegum sambandsins. Á Ítalíu og í Grikklandi eru nú þegar embættismannastjórnir við völd sem tóku við þegar kjörna fulltrúa þraut örendið.
Mikilvægast er í þessu sambandi að fólk gaumgæfi allar hliðar þessa stóra og afdrifaríka máls og rasi ekki um ráð fram. Ákvörðun sem tekin er í þessum málum verður ekki tekin aftur.
mánudagur, janúar 30, 2012
Fólk hefur mismunandi skoðanir á ýmsum málum sem betur fer. Mér líkar misjafnvel við skoðanir fólks og fólk hefur vafalaust mismunandi skoðanir á mínum skoðanir. Sem betur fer hefur maður möguleika á að halda fram skoðunum sínum og vinna þeim fylgi. Það hafa aðrir líka. Stundum eru skoðanir fólks hins vegar þannig að það liggur við að manni falli allur ketill í eld. Ein slík grein var í Fréttablaðinu í dag (30. janúar). Þá er sagt frá fyrirlestri sem náttúrufræðingur nokkur hélt á ráðstefnu þar sem m.a. var fjallað um málefni Þingvalla. Tillögur náttúrufræðingsins voru töluvert róttækar og þess eðlis að ég er vægt sagt ósammála þeim. Ein af tillögunum var að eyða öllum "erlendum" trjágróðri úr friðlandinu. Það yrði ekki skortur á fyrirsögnum í fjölmiðlum ef einhver myndi fara fram með þá skoðun sína að það ætti að reka alla íbúa landsins úr landi sem hefðu það eitt til saka unnið að vera af erlendu bergi brotnir. Þá yrði talað um fasisma, kynþáttahatur og ég veit ekki hvað og hvað. Viðkomandi yrði örugglega velt upp úr tjöru og fiðri í almennri umræðu. Á hinn bóginn þykir hreintrúarstefna í umræðu um náttúruna og náttúruvernd vera sjálfsagðar og til fyrirmyndar af ýmsum þeim aðilum sem hafa séð ljósið í þeim málum að eigin mati. Hinn svokallaði íslenski gróður er frekar fábreyttur og kyrkingslegur. Sérstaklega á þetta við um tré. Það sem hefur verið kallaður skógur hér í gegnum aldirnar eru kallaðir runnar hjá nágrönnum okkar og þykja ekki merkilegur pappír enda einskis nýtir. Náttúrufræðingurinn vill uppræta öll erlend tré sem hafa verið gróðursett á Þingvöllum eftir 1911. Engan erlendan gróður á þjóðvanginum. Ísland fyrir íslenskan gróður.
Rollugreyið á hins vegar ekki upp á pallborðið í þessari umræðu. Flytja skal þjóðgarðsgirðinguna að þjóðgarðsmörkum svo rollurnar nagi ekki upp til agna þann ræfilslega gróður sem finnst þarna. Síðan kemur rúsínan í pylsuendanum. Leggja skal af veiðar á ref og mink innan þjóðgarðsins. Ef minkur verði drepinn þá skal það gert undir stjórn dýrafræðinga og framkvæma jafnhliða rannsóknir á stofnstærð dýranna og áhrifum veiðanna. Skyldi þessum sjálfskipuðu verndurum náttúrunnar vera illa við fugla? Hvað skyldi mófuglinn á Þingvallasvæðinu og í nálægum sveitum hafa gert fólki sem hefur þessar skoðanir? Hvað sem fólki finnst um mink og ref þá þurfa þessi kvikindi að éta eins og önnur dýr. Vor og sumar eru fuglarnir nærtækust fæða rándýra eins og refs og minks. Egg meðan þau finnast og síðan ungarnir. Það bjargar sér hver sem best hann getur. Ef refur og minkur verður látinn óáreittur þá stækkar stofninn með ævintýralegum hraða, slík er viðkoman. Stærri stofn þarf meira að éta. Þegar hann er búinn að hreinsa Þingvallasvæðið þá leitar hann út í nágrennið. Vitaskuld. Heldur fólk virkilega að refur og minkur sé svo staðbundinn að það sé hægt að friða hann akkúrat innan þjóðgarðsins og hann lifi þar á loftinu einu?
Í hitteðfyrra fór ég inn í Þjórsárver með Ferðafélagi Íslands. Ég heyrði þeim skoðunum fleygt í rútunni inneftir að fólk skyldi ekki því afhverju refurinn á Þingvöllum væri ekki friðaður. Ég gat ekki orða bundist og spurði þetta vísa fólk hvort það héldi að refurinn þyrfti ekkert að éta og að hann væri staðbundinn eins og hundur bundinn við bæjarhellu. Þessu var vitaskuld ekki svarað því fávísir menn eru yfirleitt ekki virtir viðlits. Náttúrufræðingurinn er á þeirri skoðun að það eigi að breyta stjórnun Þjóðgarðsins á Þingvöllum og setja hann undir faglega stjórn umhverfisráðuneytisins. Þá er björninn unninn fyrir ref og mink en grenitrén og furan munu líklega fjúka.
Umhverfisráðuneytið friðaði refinn á Hornströndum fyrir um 20 árum síðan með einni tilskipun án nokkurs stöðumats eða eftirfylgni með rannsóknum fyrr en seint um síðir. Á Hornströndum er allur mófugl horfinn og björgin skemmd þar sem refurinn getur farið um. Það hefur sýnt sig að refurinn flæðir frá Hornströndum til annarra héraða því vitaskuld þarf hann að éta. Ríkið hefur hætt að leggja fjármang til refaveiða og lætur það alfarið á herðar svetiarfélaganna. Rökin eru þau að refurinn sé eldri landnemi á Íslandi en maðurinn og því hafi hann þann rétt til búsetu hér sem maðurinn eigi ekki að skipta sér af. Ef fyrirhugað er að koma upp álíka friðlandi fyrir ref og mink á Þingvöllum eins og á Hornströndum þá er vitað hvað muni gerast. Ruglið er alltaf heldur pirrandi en þegar yfir það er slegið kufli fræðimennskunnar þá er rétt að fara að vara sig.
Í þessu sambandi er rétt að minnast á lúpínuumræðuna. Þeim skoðunum hefur verið haldið fram í alvöru það maður skynjar best að það eigi að fara í eitur herferð gegn lúpínunni. Þá eigi að úða eitri yfir gríðarleg landssvæði til að drepa lúpínuna. Maður trúir stundum ekki sínum eigin eyrum og svo er í þessu tilviki. Ég held að það sé full ástæða til að hafa allan vara á öfgaskoðunum, sama hvaðan sem þær berast og um hvaða málefni sem þær snúast.
Undirbúningur er í fullum gangi fyrir nýtt ofurhlaup sem á að fara fram á Norðausturlandi dagana 25. ágúst til 1. september. Það er lagt upp með að vera 250 km langt og er hlaupið á nokkrum dögum. Leiðin verður endanlega ákveðin þegar fer að vora og verður hægt að fara vel um svæðið allt og mæla út leiðir. Það eru erlendir einstaklingar sem vinna með íslenskum ferðaþjónustuaðilum sem standa fyrir þessu. Ég hitti forsvarsmenn hugmyndarinnar og vonandi hlaupsins sl. haust. Það eru menn sem hafa marga fjöruna sopið í þessum málum og vita hvað þetta gengur út á. Þetta er stórt prósjekt sem þarf töluverðan mannskap til að framkvæma og standa að. Verið er að ganga frá heimasíðu fyrir hlaupið og opinber kynning á því mun eiga sér stað innan skamms. Það verður spennandi að sjá hvernig þetta þróast.
Rollugreyið á hins vegar ekki upp á pallborðið í þessari umræðu. Flytja skal þjóðgarðsgirðinguna að þjóðgarðsmörkum svo rollurnar nagi ekki upp til agna þann ræfilslega gróður sem finnst þarna. Síðan kemur rúsínan í pylsuendanum. Leggja skal af veiðar á ref og mink innan þjóðgarðsins. Ef minkur verði drepinn þá skal það gert undir stjórn dýrafræðinga og framkvæma jafnhliða rannsóknir á stofnstærð dýranna og áhrifum veiðanna. Skyldi þessum sjálfskipuðu verndurum náttúrunnar vera illa við fugla? Hvað skyldi mófuglinn á Þingvallasvæðinu og í nálægum sveitum hafa gert fólki sem hefur þessar skoðanir? Hvað sem fólki finnst um mink og ref þá þurfa þessi kvikindi að éta eins og önnur dýr. Vor og sumar eru fuglarnir nærtækust fæða rándýra eins og refs og minks. Egg meðan þau finnast og síðan ungarnir. Það bjargar sér hver sem best hann getur. Ef refur og minkur verður látinn óáreittur þá stækkar stofninn með ævintýralegum hraða, slík er viðkoman. Stærri stofn þarf meira að éta. Þegar hann er búinn að hreinsa Þingvallasvæðið þá leitar hann út í nágrennið. Vitaskuld. Heldur fólk virkilega að refur og minkur sé svo staðbundinn að það sé hægt að friða hann akkúrat innan þjóðgarðsins og hann lifi þar á loftinu einu?
Í hitteðfyrra fór ég inn í Þjórsárver með Ferðafélagi Íslands. Ég heyrði þeim skoðunum fleygt í rútunni inneftir að fólk skyldi ekki því afhverju refurinn á Þingvöllum væri ekki friðaður. Ég gat ekki orða bundist og spurði þetta vísa fólk hvort það héldi að refurinn þyrfti ekkert að éta og að hann væri staðbundinn eins og hundur bundinn við bæjarhellu. Þessu var vitaskuld ekki svarað því fávísir menn eru yfirleitt ekki virtir viðlits. Náttúrufræðingurinn er á þeirri skoðun að það eigi að breyta stjórnun Þjóðgarðsins á Þingvöllum og setja hann undir faglega stjórn umhverfisráðuneytisins. Þá er björninn unninn fyrir ref og mink en grenitrén og furan munu líklega fjúka.
Umhverfisráðuneytið friðaði refinn á Hornströndum fyrir um 20 árum síðan með einni tilskipun án nokkurs stöðumats eða eftirfylgni með rannsóknum fyrr en seint um síðir. Á Hornströndum er allur mófugl horfinn og björgin skemmd þar sem refurinn getur farið um. Það hefur sýnt sig að refurinn flæðir frá Hornströndum til annarra héraða því vitaskuld þarf hann að éta. Ríkið hefur hætt að leggja fjármang til refaveiða og lætur það alfarið á herðar svetiarfélaganna. Rökin eru þau að refurinn sé eldri landnemi á Íslandi en maðurinn og því hafi hann þann rétt til búsetu hér sem maðurinn eigi ekki að skipta sér af. Ef fyrirhugað er að koma upp álíka friðlandi fyrir ref og mink á Þingvöllum eins og á Hornströndum þá er vitað hvað muni gerast. Ruglið er alltaf heldur pirrandi en þegar yfir það er slegið kufli fræðimennskunnar þá er rétt að fara að vara sig.
Í þessu sambandi er rétt að minnast á lúpínuumræðuna. Þeim skoðunum hefur verið haldið fram í alvöru það maður skynjar best að það eigi að fara í eitur herferð gegn lúpínunni. Þá eigi að úða eitri yfir gríðarleg landssvæði til að drepa lúpínuna. Maður trúir stundum ekki sínum eigin eyrum og svo er í þessu tilviki. Ég held að það sé full ástæða til að hafa allan vara á öfgaskoðunum, sama hvaðan sem þær berast og um hvaða málefni sem þær snúast.
Undirbúningur er í fullum gangi fyrir nýtt ofurhlaup sem á að fara fram á Norðausturlandi dagana 25. ágúst til 1. september. Það er lagt upp með að vera 250 km langt og er hlaupið á nokkrum dögum. Leiðin verður endanlega ákveðin þegar fer að vora og verður hægt að fara vel um svæðið allt og mæla út leiðir. Það eru erlendir einstaklingar sem vinna með íslenskum ferðaþjónustuaðilum sem standa fyrir þessu. Ég hitti forsvarsmenn hugmyndarinnar og vonandi hlaupsins sl. haust. Það eru menn sem hafa marga fjöruna sopið í þessum málum og vita hvað þetta gengur út á. Þetta er stórt prósjekt sem þarf töluverðan mannskap til að framkvæma og standa að. Verið er að ganga frá heimasíðu fyrir hlaupið og opinber kynning á því mun eiga sér stað innan skamms. Það verður spennandi að sjá hvernig þetta þróast.
þriðjudagur, janúar 24, 2012
Saga frá því um 1970 kemur stundum upp í hugann þegar verið er að tala um nauðsyn þess að taka upp nýjan gjaldmiðil. Þá hafði einhver stórpopparinn farið til London, líklega í Carnaby Street, og dressað sig myndarlega upp. Þegar hann stóð svo á sviðinu á næsta dansleik, uppskveraður, þótti hann heldur betur hafa skipt um ham. Björgvin Halldórsson stórsöngvari var þarna nærstaddur, hreifst ekkert sérstaklega en sagði: "Nýr jakki, sama rödd."
Í umræðu um hve krónan sé hraksmánarlega léleg og því knýjandi nauðsyn á að taka upp annan gjaldmiðil þá er eins og það gleymist gjarna að það hangir meira á spýtunni. Það má segja að árinni kennir illur ræðari. Það skiptir nefnilega afskaplega litlu máli um heilbrigði efnahagslífsins þótt tekinn verði upp nýr gjaldmiðill ef vinnubrögð breytast ekki við stjórnun efnahagsmála, agi vex og fagmennska styrkist. Það má segja að það hafi verið þokkalegt skikk á málunum þegar AGS sat nálægt stýrinu en strax að þeim gengnum fóru lausatök vaxandi. Ég veit ekki betur en Spánn, Portúgal, Ítalía, Grikkland og Írland séu öll með Evru. Engu að síður er allt í hvínandi vandræðum efnahagslega í þessum löndum. Á Spáni er t.d. um 20% atvinnuleysi. Evran er engin trygging fyrir jafnvægi og stöðugleika ef heimavinnan er ekki unnin. Af hverju Svíþjóð og Danmörk hafi haldið sinni mynt? Ætli það sé vegna sérvisku eða ætli þau sjái fram á að það gefi þeim færi á að hafa eitt stýritæki virkt ef nauðsyn krefur? Ég veit það að Finnar dauðöfunda Svíana yfir því að hafa haldið krónunni og hafa þannig möguleika á að bæta samkeppnisstöðu útflutningsgreina og dregið á þann hátt úr atvinnuleysi svo dæmi sé nefnt.
Auðvitað er krónan mjög lítill gjaldmiðill og hefur þar af leiðandi marga veikleika en skipting um gjaldmiðil ein og sér er engin lausn ef fleira hangir ekki á spýtunni. Forystumenn ASÍ hafa látið nokkuð að sér kveða í þessari umræðu og haldið þeirri skoðun fram að skipta beri um gjaldmiðil. Equador hefur verið nefnt sem dæmi um land sem hafi tekið upp USA dolla rog gefist vel. Nú þekki ég ekkert til mála í Equador en ég gogglaði landið. Equador er olíuríki og olía er helsti útflutningsatvinnuvegur landsins. Þar var atvinnuleysi 15-17%. Underemployment er 45-50%. Mér finnast þessar staðreyndir ekki alveg passa við íslenskan veruleika.
Krónan hefur kosti og galla. Gallarnir eru óstöðugleiki og að hún er ekki gjaldgeng á erlendum fjármálamörkuðum. Hún kostar. Kosturinn er m.a. sveigjanleikinn. Það er alveg á hreinu að ef við hefðum haft evru eða USD þá væri atvinnuleysi hér miklu hærra en það er í dag. Ætli það væri ekki nær 15%. Spyrja má hvers vegna? Jú, fiskútflutningur hefur styrkt stöðu sína á erlendum mörkuðum eftir hrunið og staða sjávarútvegs hefur styrkst. Staða ferðamannaiðnaðarins hefur styrkst verulega. Staða annarra útflutningsatvinnugreina hefur styrkst. Þetta með meiru hefur meðal annars haft þau áhrif að fleiri hafa vinnu en ella væri.
Baltnesku löndin voru nefnd í Silfri Eglis á sunnudaginn sem dæmi um lönd sem hefðu lægra vaxtastig en Ísland og það var þakkað tengingu við evruna. Mér fannst vanta svör við nokkrum spurningum í þeirri umræðu. Sem dæmi má spyrja hvernig hefur kaupmáttur þróast í Baltnesku löndunum annars vegar á árinum 1998-2010 og á Íslandi hin svegar? Hvernig er atvinnuleysið? hvern ig er lífeyriskerfið. Það má ekki gleyma því að það er lögskylda að miða við 3,5% raunávöxtun hjá íslenskum lífeyrissjóðum. Að lokum má spyrja hvort flytja fleiri til Íslands frá Balnesku löndunum eða frá Íslandi til þeirra?
Newfoundland, Prince Edward Island og Nova Scotia eru lönd sem við ættum að hafa í huga. Þetta eru lönd sem eru við austurströnd Kanada. Í hverju þeirra búa um 500 - 700 þúsund manns. Þau voru öll sjálfstæð ríki en misstu efnahagslegt og síðan formlegt sjálfstæði á árunum eftir seinni heimsstyrjöld. Eftir það eru þau jaðarhéröð innan Kanada. Það sem olli því að þau misstu sjálfstæði sitt voru meðal annars eftirfarandi þrjú atriði: Landbúnaðarafurðir voru að mestu leyti fluttar inn og því voru þessar þjóðir ekki sjálfbjarga um matvæli. Skipaflotinn var kominn í eigu erlendra aðila og að síðustu höfðu þau tekið upp annan gjaldmiðil. Þannig stóðust þau ekki íslendingum snúning á alþjóðlegum fiskmörkuðum. Því hrundu útflutningstekjur. Það má vel vera að það hafi fleiri faktorar komið til en alla vega er rétt fyrir okkur að skoða það vel hvað þarna gerðist. Staðreynd er að það misstu þrjú smáríki sjálfstæði sitt. Það getur endurtekið sig.
Það er frekar þungt að hlaupa í snjónum. Í góðu veðri er það þó allt í lagi og bara ágætt. Það er erfiðara og tekur meira í. Ég er að trappa mig upp smátt og smátt. Stefni að því að vera kominn á fullt sving í mars. Löppin er orðin ágæt. Ég þarf að sinna teygjum betur en ég hef gert til að liðka mig upp.
Í umræðu um hve krónan sé hraksmánarlega léleg og því knýjandi nauðsyn á að taka upp annan gjaldmiðil þá er eins og það gleymist gjarna að það hangir meira á spýtunni. Það má segja að árinni kennir illur ræðari. Það skiptir nefnilega afskaplega litlu máli um heilbrigði efnahagslífsins þótt tekinn verði upp nýr gjaldmiðill ef vinnubrögð breytast ekki við stjórnun efnahagsmála, agi vex og fagmennska styrkist. Það má segja að það hafi verið þokkalegt skikk á málunum þegar AGS sat nálægt stýrinu en strax að þeim gengnum fóru lausatök vaxandi. Ég veit ekki betur en Spánn, Portúgal, Ítalía, Grikkland og Írland séu öll með Evru. Engu að síður er allt í hvínandi vandræðum efnahagslega í þessum löndum. Á Spáni er t.d. um 20% atvinnuleysi. Evran er engin trygging fyrir jafnvægi og stöðugleika ef heimavinnan er ekki unnin. Af hverju Svíþjóð og Danmörk hafi haldið sinni mynt? Ætli það sé vegna sérvisku eða ætli þau sjái fram á að það gefi þeim færi á að hafa eitt stýritæki virkt ef nauðsyn krefur? Ég veit það að Finnar dauðöfunda Svíana yfir því að hafa haldið krónunni og hafa þannig möguleika á að bæta samkeppnisstöðu útflutningsgreina og dregið á þann hátt úr atvinnuleysi svo dæmi sé nefnt.
Auðvitað er krónan mjög lítill gjaldmiðill og hefur þar af leiðandi marga veikleika en skipting um gjaldmiðil ein og sér er engin lausn ef fleira hangir ekki á spýtunni. Forystumenn ASÍ hafa látið nokkuð að sér kveða í þessari umræðu og haldið þeirri skoðun fram að skipta beri um gjaldmiðil. Equador hefur verið nefnt sem dæmi um land sem hafi tekið upp USA dolla rog gefist vel. Nú þekki ég ekkert til mála í Equador en ég gogglaði landið. Equador er olíuríki og olía er helsti útflutningsatvinnuvegur landsins. Þar var atvinnuleysi 15-17%. Underemployment er 45-50%. Mér finnast þessar staðreyndir ekki alveg passa við íslenskan veruleika.
Krónan hefur kosti og galla. Gallarnir eru óstöðugleiki og að hún er ekki gjaldgeng á erlendum fjármálamörkuðum. Hún kostar. Kosturinn er m.a. sveigjanleikinn. Það er alveg á hreinu að ef við hefðum haft evru eða USD þá væri atvinnuleysi hér miklu hærra en það er í dag. Ætli það væri ekki nær 15%. Spyrja má hvers vegna? Jú, fiskútflutningur hefur styrkt stöðu sína á erlendum mörkuðum eftir hrunið og staða sjávarútvegs hefur styrkst. Staða ferðamannaiðnaðarins hefur styrkst verulega. Staða annarra útflutningsatvinnugreina hefur styrkst. Þetta með meiru hefur meðal annars haft þau áhrif að fleiri hafa vinnu en ella væri.
Baltnesku löndin voru nefnd í Silfri Eglis á sunnudaginn sem dæmi um lönd sem hefðu lægra vaxtastig en Ísland og það var þakkað tengingu við evruna. Mér fannst vanta svör við nokkrum spurningum í þeirri umræðu. Sem dæmi má spyrja hvernig hefur kaupmáttur þróast í Baltnesku löndunum annars vegar á árinum 1998-2010 og á Íslandi hin svegar? Hvernig er atvinnuleysið? hvern ig er lífeyriskerfið. Það má ekki gleyma því að það er lögskylda að miða við 3,5% raunávöxtun hjá íslenskum lífeyrissjóðum. Að lokum má spyrja hvort flytja fleiri til Íslands frá Balnesku löndunum eða frá Íslandi til þeirra?
Newfoundland, Prince Edward Island og Nova Scotia eru lönd sem við ættum að hafa í huga. Þetta eru lönd sem eru við austurströnd Kanada. Í hverju þeirra búa um 500 - 700 þúsund manns. Þau voru öll sjálfstæð ríki en misstu efnahagslegt og síðan formlegt sjálfstæði á árunum eftir seinni heimsstyrjöld. Eftir það eru þau jaðarhéröð innan Kanada. Það sem olli því að þau misstu sjálfstæði sitt voru meðal annars eftirfarandi þrjú atriði: Landbúnaðarafurðir voru að mestu leyti fluttar inn og því voru þessar þjóðir ekki sjálfbjarga um matvæli. Skipaflotinn var kominn í eigu erlendra aðila og að síðustu höfðu þau tekið upp annan gjaldmiðil. Þannig stóðust þau ekki íslendingum snúning á alþjóðlegum fiskmörkuðum. Því hrundu útflutningstekjur. Það má vel vera að það hafi fleiri faktorar komið til en alla vega er rétt fyrir okkur að skoða það vel hvað þarna gerðist. Staðreynd er að það misstu þrjú smáríki sjálfstæði sitt. Það getur endurtekið sig.
Það er frekar þungt að hlaupa í snjónum. Í góðu veðri er það þó allt í lagi og bara ágætt. Það er erfiðara og tekur meira í. Ég er að trappa mig upp smátt og smátt. Stefni að því að vera kominn á fullt sving í mars. Löppin er orðin ágæt. Ég þarf að sinna teygjum betur en ég hef gert til að liðka mig upp.
miðvikudagur, janúar 11, 2012
Ég sat um daginn fyrri hluta samkomu þegar íþróttamaður ársins var útnefndur. Ég var farinn þegar seinni hlutinn fór fram en horfði á þegar íþróttamenn sérsambandanna tóku á móti viðurkenningum sínum. Þarna var fríður hópur fólks en maður átti erfitt með að átta sig á hver var hver í öllum þessum fjölda. Það hefði mátt standa betur að því að kynna fólkið og afrek þess. Það er einfalt með myndasýningu uppi á vegg um leið og viðkomandi er kallaður fram. Salurinn á Grandhotel er einnig of lítill og þröngur fyrir þessa samkomu.
Nokkur umræða hefur spunnist um valið á íþróttamanni ársins. Ég man ekki til þess að sá íþróttamaður sem kosinn er íþróttamaður ársins hafi ekki verið landsliðsmaður. Nú skil ég Heiðar Helguson vel að taka ekki áhættuna á því á síðustu árum ferils síns að taka ekki áhættuna á því að meiða sig í leikjum sem oft hafa verið leiknir gegn þjóðum sem eru ekki ákaflega hátt skrifaðar. Síðan finnst mér það alveg vera spurning hvort það að standa sig vel með liði sem er á botninum í ensku úrvalsdeildinni eða í B deildinni bresku sé svo stórbrotið afrek að ekkert hafi verið unnið betra af íslendingi á síðasta ári. Það var t.d. afskaplega óheppileg umræða sem fór af stað í sumar að Annie Mist, hemsmeistari í Cross Fitt, skuli ekki hafa verið gjaldgeng í kjöri til íþróttamanns ársins. Það var greinilegt að Magnús Scheving var gleymdur. Þegar hann var kjörinn íþróttamaður ársins eftir að hafa orðið heimsmeistari í þolfimi, sem var mikið afrek, þá dugði það að hann væri meðlimur í fimleikafélagi. Annie Mist er meðlimur í lyftingadeild Ármanns og var sem slík kosin lyftingakona ársins. Hún byggði því á nákvæmlega sömu forsendum og Magnús. Það má spyrja sig hvers vegna hvers vegna leikmenn í sænska fótboltanum eða körfuboltanum eru metnir hærra en Aron Pálmarsson, sem spilaði með besta handboltaliði í heimi í fyrra. Kiel vann alla tila sem hægt var að vinna. Þegar Eiður Smári var á mála hjá Barcelona þá var það metið svo stórkostlegt að enginn annar kom til greina sem íþróttamaður ársins. Þó var nú tæpast hægt að segja að spil Barcelona snerist í kringum Eið. Aron spilar hins vegar það ég best veit sem leikstjórnandi hjá Kiel. Áhrifin af dvölinni hjá Barcelona höfðu síðan þau langtímaáhrif að þau dugðu Eið meir að segja til að vera kosinn annar besti íþróttamaður landsins þegar hann sat á tréverkinu hjá Monaco og spilaði lítið sem ekkert.
Kári Steinn maraþonhlaupari var í 7. eða 8. Að mínu mati var það mikið afrek að hlaupa inn á Ólympíuleikana í sínu fyrsta maraþonhlaupi. Það er miklu meira afrek en flestir geta ímyndað sér. Það er miklu meira afrek að ná þessum árangri í sínu fyrsta hlaupi en ef hann hefði náð þessu takmarki eftir að hafa verið að hlaupa maraþon árum saman. Þótt Kári Steinn hafi náð Ólympíulágmarki með hlaupi sínu í Berlín þá er hann engu að síður í um 900 sæti á heimslista. Það kemur fram á afrekaskrá kvenna í spjótkasti hve útbreiðsla þess er lítil utan Evrópu. Ásdís Hjálmsdóttir er í 28. sæti á Evrópulista en í 41 sæti á heimslista. Hún kastaði rétt yfir Ólympíulágmarkið í fyrra. Það eru sem sagt einungis ca 13 spjótkastarar utan Evrópu sem hafa kastað lengra en Ólympíulágmark. Þannig er þetta allt afstætt.
Það er ánægjulegt að það hefur skapast óvenjumikil umræða um hvernig staðið er að íþróttamanni ársins. Það eru 22 karlar sem velja þennan einstakling. Þar af vinnur um helmingurinn á Stöð 2. Grínmyndir hafa verið teiknaðar af félagsskapnum með fótbolta í höfuðstað sem tilvísun til hve þeir eru boltasæknir. Farið er að tala um hve fáar konur hafa verið valdar íþróttamaður ársins á liðnum áratugum. Það er gott og blessað. Vitaskuld vill maður ekki að karl eða kona verði valin eingöngu vegna kynferðis. Það er hins vegar full ástæða til að skoða samsetningu þess hóps sem útnefnir einstaklinginn og leggjast yfir hvort ekki sé til einhver aðferð betri.
Ég er farinn að hlaupa inni í World Class. Þau Björn og Dísa styðja við bakið á mér með því að leyfa mér að æfa án greiðslu. Þeim bera þakkir fyrir það. Það er mikil munur að geta skroppið þangað inn þegar færð og verður eins og verið hefur undanfarnar vikur.
Nokkur umræða hefur spunnist um valið á íþróttamanni ársins. Ég man ekki til þess að sá íþróttamaður sem kosinn er íþróttamaður ársins hafi ekki verið landsliðsmaður. Nú skil ég Heiðar Helguson vel að taka ekki áhættuna á því á síðustu árum ferils síns að taka ekki áhættuna á því að meiða sig í leikjum sem oft hafa verið leiknir gegn þjóðum sem eru ekki ákaflega hátt skrifaðar. Síðan finnst mér það alveg vera spurning hvort það að standa sig vel með liði sem er á botninum í ensku úrvalsdeildinni eða í B deildinni bresku sé svo stórbrotið afrek að ekkert hafi verið unnið betra af íslendingi á síðasta ári. Það var t.d. afskaplega óheppileg umræða sem fór af stað í sumar að Annie Mist, hemsmeistari í Cross Fitt, skuli ekki hafa verið gjaldgeng í kjöri til íþróttamanns ársins. Það var greinilegt að Magnús Scheving var gleymdur. Þegar hann var kjörinn íþróttamaður ársins eftir að hafa orðið heimsmeistari í þolfimi, sem var mikið afrek, þá dugði það að hann væri meðlimur í fimleikafélagi. Annie Mist er meðlimur í lyftingadeild Ármanns og var sem slík kosin lyftingakona ársins. Hún byggði því á nákvæmlega sömu forsendum og Magnús. Það má spyrja sig hvers vegna hvers vegna leikmenn í sænska fótboltanum eða körfuboltanum eru metnir hærra en Aron Pálmarsson, sem spilaði með besta handboltaliði í heimi í fyrra. Kiel vann alla tila sem hægt var að vinna. Þegar Eiður Smári var á mála hjá Barcelona þá var það metið svo stórkostlegt að enginn annar kom til greina sem íþróttamaður ársins. Þó var nú tæpast hægt að segja að spil Barcelona snerist í kringum Eið. Aron spilar hins vegar það ég best veit sem leikstjórnandi hjá Kiel. Áhrifin af dvölinni hjá Barcelona höfðu síðan þau langtímaáhrif að þau dugðu Eið meir að segja til að vera kosinn annar besti íþróttamaður landsins þegar hann sat á tréverkinu hjá Monaco og spilaði lítið sem ekkert.
Kári Steinn maraþonhlaupari var í 7. eða 8. Að mínu mati var það mikið afrek að hlaupa inn á Ólympíuleikana í sínu fyrsta maraþonhlaupi. Það er miklu meira afrek en flestir geta ímyndað sér. Það er miklu meira afrek að ná þessum árangri í sínu fyrsta hlaupi en ef hann hefði náð þessu takmarki eftir að hafa verið að hlaupa maraþon árum saman. Þótt Kári Steinn hafi náð Ólympíulágmarki með hlaupi sínu í Berlín þá er hann engu að síður í um 900 sæti á heimslista. Það kemur fram á afrekaskrá kvenna í spjótkasti hve útbreiðsla þess er lítil utan Evrópu. Ásdís Hjálmsdóttir er í 28. sæti á Evrópulista en í 41 sæti á heimslista. Hún kastaði rétt yfir Ólympíulágmarkið í fyrra. Það eru sem sagt einungis ca 13 spjótkastarar utan Evrópu sem hafa kastað lengra en Ólympíulágmark. Þannig er þetta allt afstætt.
Það er ánægjulegt að það hefur skapast óvenjumikil umræða um hvernig staðið er að íþróttamanni ársins. Það eru 22 karlar sem velja þennan einstakling. Þar af vinnur um helmingurinn á Stöð 2. Grínmyndir hafa verið teiknaðar af félagsskapnum með fótbolta í höfuðstað sem tilvísun til hve þeir eru boltasæknir. Farið er að tala um hve fáar konur hafa verið valdar íþróttamaður ársins á liðnum áratugum. Það er gott og blessað. Vitaskuld vill maður ekki að karl eða kona verði valin eingöngu vegna kynferðis. Það er hins vegar full ástæða til að skoða samsetningu þess hóps sem útnefnir einstaklinginn og leggjast yfir hvort ekki sé til einhver aðferð betri.
Ég er farinn að hlaupa inni í World Class. Þau Björn og Dísa styðja við bakið á mér með því að leyfa mér að æfa án greiðslu. Þeim bera þakkir fyrir það. Það er mikil munur að geta skroppið þangað inn þegar færð og verður eins og verið hefur undanfarnar vikur.
mánudagur, janúar 02, 2012
Gerast áskrifandi að:
Færslur (Atom)
